Stress is een onderdeel van je leven. De kunst is dit te managen naar een niveau dat comfortabel voelt. Waar de bovengrens ligt verschilt van persoon tot persoon.

Mentale Kracht is de persoonlijkheidstrek, die voor een groot deel bepaalt hoe mensen effectief omgaan met stress, veranderingen, uitdagingen en tegenslag…. ongeacht de omstandigheden”. Iemand die mentaal krachtig is, kan dus beter  presteren in stressvolle situaties. Mentale Kracht kun je gewoon trainen. Maar hoe doe je dat?

Stress zet je hersenen razendsnel in de overlevingsstand. Voordat je het doorhebt, gieren de hormonen door je lijf en ben je aan het vluchten of vechten geslagen. Het gevolg kan zijn dat je plotseling je geliefde uitscheldt terwijl je dat eigenlijk niet wilt. Je als gevolg van maagkrampen toch niet die prestatie kan geven. Of dat het angstzweet je uitbreekt bij een simpele vraag. Dat soort dingen.

Aan de impulsieve neiging om te “vechten of vluchten” kun je niets doen. Wel aan de manier waarop je reageert. Hoe? Je kunt leren om beter te herkennen wat er gebeurt en wanneer dat gebeurt en een bewuste actie in te passen en te koorkomen dat je automatisch reageert.

In onze workshops zetten we mensen soms een minuut voor de groep zonder dat ze iets mogen zeggen. Een tijdje aangestaard worden, veroorzaakt stress en maakt kwetsbaar. Het is vaak verhelderend te horen wat die stress doet met iemand. Waar voel je de stress in je lijf? Wat dacht je die minuut? Waren dat gedachten die je hielpen of werd je er juist onzekerder door?

Opwinding
We vergeten te vaak dat we een keuze hebben. We kunnen kiezen welke van onze gedachten we geloven en welke niet. We kunnen ook zelf beïnvloeden welk effect onze emoties op ons hebben. Mensen die het enorm spannend vonden om voor een groep te spreken kregen in een onderzoek (Brooks, 2014) de opdracht om hun angstige gevoelens als “opwinding” te labelen. Andere proefpersonen werd juist verteld dat ze moesten proberen om kalm te blijven. Wat bleek? De “opwindingsgroep” voelden zich meer opgewonden (en minder gestrest) en presteerden beter bij de presentaties. We kunnen de adrenalinestoten in ons lijf dus ook vóór ons laten werken wanneer we ze beter beheersen.

Ook je houding ten opzichte van je stress heeft enorm veel invloed. Het blijkt dat mensen die stress als schadelijk zien er meer last van hebben dan mensen die daar anders tegenaan kijken. Een voorbeeld van het bekende proces dat alles wat je aandacht geeft, groeit. Mensen die stress als schadelijk labelen, steken veel energie en aandacht in pogingen om stress te vermijden en missen daardoor kansen om te leren. Wat helpt? Wanneer mensen in staat zijn om hun stressreacties als iets functioneels te herformuleren heeft dat verbazingwekkende gevolgen die ook terug te vinden is bij onder andere de reacties van iemands hartslag en op termijn zelfs de kans op hartklachten.

Zelfkennis

Een voorbeeld: veel mensen worden met een zenuwachtig gevoel wakker. Hun lichaam staat meteen “aan”. Wanneer ze deze opwinding van hun lichaam gaan zien als het voorbereiden op een uitdaging die ze best aankunnen en niet als een angstreactie op iets wat misschien wel niet zo zou kunnen lopen als ze willen, stappen ze met een ander gevoel de nieuwe dag in.

De belangrijkste kennis is zelfkennis. Dat geldt ook bij de manier waarop je omgaat met stress. Jouw mentale kracht is opgebouwd uit acht verschillende bouwstenen. Daardoor heb jij een uniek mentaal profiel. Je kunt het beste werken aan meer mentale kracht wanneer je dat profiel kent en in beeld hebt waaraan je zou willen werken. Je kunt dus veel meer doen om (nog) beter om te gaan met stress.

De Mental Toughness Questionnaire MTQ PLUS is een wetenschappelijke tool die in 80 landen door 20 universiteiten wordt ingezet om dat inzicht te verschaffen. In ons land is de MTQ vertaald door het Centrum voor Mentale Kracht dat zich richt op het ontwikkelen van mentale kracht bij mensen, teams en organisaties.