Mentale kracht, er wordt steeds meer over geschreven en gepraat. De artikelen, blogs en boeken over mentale kracht en veerkracht stapelen zich op. Tot voor kort moesten vooral sporters over mentale kracht beschikken om na een tegendoelpunt toch nog te kunnen winnen. Ondertussen is mentale kracht verhuisd van de sportvelden en topsporters naar organisaties en gewone mensen.

Het is zo’n begrip waar iedereen wel een beeld bij heeft en waar veel heel verschillende definities over bestaan. Wat wordt er nu precies mee bedoeld? Wanneer we in organisaties, trainingen en coaching over willen gaan tot effectieve acties moet dit wel eerst duidelijk zijn. Pas dan kunnen we ook meten hoe we ervoor staan en wat de effecten van programma’s zijn geweest.

Onze Engelse samenwerkingspartners professor Peter Clough en Dough Strycharczy zien mentale kracht als een persoonlijkheidstrek die voor een groot deel bepaalt hoe mensen, ongeacht de omstandigheden, reageren op veranderingen, uitdagingen, stress en tegenslag.

Op basis hiervan stelden zij het 4C-model samen en de Mental Toughness Quenstionnairre (MTQ PLUS) die nu in 80 landen door meer dan 20 universiteiten wordt gebruikt om mentale kracht te meten. Het Centrum voor Mentale Kracht heeft de MTQ in het Nederlands vertaald en kan als enige organisatie mensen opleiden en certificeren om hiermee te werken.

Alle wijsheid begint bij het kennen van jezelf. Dat geldt ook voor de ontwikkeling van mentale kracht. Voorwaarde voor effectief in gesprek te gaan met iemand of met een team over mentale kracht, is dat je ook een idee hebt van waar die persoon of groep staat. Dus hoe mentaal krachtig ben je in vergelijking met andere mensen en teams.

De MTQ Plus, ’s werelds meest gebruikte assessment voor ‘mental toughness’, onderscheidt  acht factoren, verdeeld over de vier C’s bouwstenen, die bij mentale kracht een rol spelen.

Bouwsteen 1: Controle (Control). Geloven dat jij zelf jouw leven kunt bepalen

Controle is de mate waarin iemand voelt dat hij controle heeft over zijn leven. Dit gevoel van controle hebben staat los van de vraag of iemand de capaciteiten heeft om iets op te pakken. Sommige mensen geloven dat ze aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen op hun omgeving en dat ze het verschil kunnen maken en de dingen naar hun hand kunnen zetten. Anderen hebben het gevoel dat ze gebeurtenissen (vrijwel) niet kunnen beïnvloeden.

Deze bouwsteen van mentale kracht bestaat uit twee factoren.

• Life control: ik geloof echt dat ik het kan doen
• Emotionele controle: ik kan mijn emoties en de emoties van anderen beheersen

Bouwsteen 2: Inzet (Commitment). In staat zijn om door te gaan met wat je moet doen

Bij inzet of commitment gaat het erom vol te houden met een doel voor ogen. Hoe bereid ben je om doelen te stellen én er hard aan te werken om deze ook te realiseren? Denk daarbij niet alleen aan beloften aan anderen maar ook die aan jezelf. Mentaal krachtige mensen blijven ook dan doorgaan zo lang dat nodig is. Deze bouwsteen is opgebouwd uit twee factoren: doelgerichtheid en resultaatgerichtheid.

• Doelgerichtheid: ik beloof het te doen, ik werk graag aan doelen
• Resultaatgerichtheid: ik doe wat nodig is om mijn beloften te houden en mijn doelen te bereiken

Bouwsteen 3: Uitdaging (Challenge). Iedere uitdaging zien als een mogelijkheid. Hoe ga je om met uitdagingen? Zie jij verandering, tegenslagen en uitdagingen als kansen? Iemand met een grote behoefte aan uitdagingen, zal meestal genieten van een nieuwe omgeving, andere mensen, creatieve ideeën en innovatie, en zal zich snel vervelen bij routine. Mensen die meer mentaal gevoelig zijn op deze bouwsteen, houden niet van veranderingen. Ze zijn zich bewust van de risico’s die veranderingen met zich meebrengen en de kans dat het mis kan gaan. Deze bouwsteen bestaat uit twee componenten.

• Risicogerichtheid: ik zal mezelf pushen, ik ben gedreven om te slagen
• Leergerichtheid: zelfs tegenslagen zijn mogelijkheden om te leren

Bouwsteen 4: Vertrouwen (Confidence). Veel geloof in jezelf hebben. Vertrouwen beschrijft het geloof dat iemand heeft in zijn eigen capaciteiten en het vertrouwen om anderen te beïnvloeden. Ook hier hebben we te maken met twee factoren.

• Vertrouwen in eigen kunnen: ik geloof dat ik de mogelijkheid heb om het te doen of dit vermogen kan verwerven
• Interpersoonlijk vertrouwen: ik kan anderen beïnvloeden, ik sta mijn mannetje als dat nodig is.

De optelsom van iemands positie op de vier bouwstenen en acht verschillende factoren die lopen van mentale kracht enerzijds naar mentale gevoeligheid anderzijds, kun je zien als een uniek mentale-krachtprofiel. We zitten allemaal ergens op dat spectrum. Mensen die 100 procent mentaal krachtig op alle factoren zijn, komen wij niet tegen – ook niet in de topsport. In ons boek “Mentale Kracht, je kunt het gewoon trainen” uitgegeven door Boom Uitgevers kun je hier meer over lezen.

Het gaat erom je bewust te worden van jouw mentale gevoeligheid en mentale kracht.

Om te begrijpen waarom je op bepaalde gebeurtenissen zo reageert. En is dit ook de manier waarop je wilt reageren? Het antwoord op die vraag bepaalt of je iets moet of wilt veranderen.

De MTQ PLUS biedt een grafisch beeld van de opbouw van de mentale kracht van een persoon of groep. Er is een rapportage beschikbaar voor de kandidaat én een coachrapport voor een coach of trainer met aandachtspunten voor interventies.